SAĞLIK

>>> Dr. Zeki Malgaz

Çocuklarda Aşı Uygulamaları

Çocukların aşılanması, maliyet ve yararlılık oranı en düşük koruyucu hekimlik uygulamasıdır.

Çocukların aşılanması, maliyet ve yararlılık oranı en düşük koruyucu hekimlik uygulamasıdır. Bulaşıcı hastalıklara karşı aşılanmak her çocuğun hakkıdır.

Çocuklara aşı uygulaması 3 (üç) amaçla yapılır:
1-) Çocuğu ciddi sonuçları ve ölüm riski olan hastalıklara karşı korumak.
2-) Toplumu bulaşıcı hastalık salgınlarından korumak.
3-) Tüm toplumu aşılayarak, aşı yapılması sakıncalı çocukları ( Lösemi v.b.) salgın hastalıklardan korumak.

Aşılar ile uygulanan enfeksiyöz ajan, canlı (zayıflatılmış) yada ölü (inaktif) olabilir. Birçok virüs aşısı (çocuk felci, kızamık gibi) canlı aşıdır.

AŞILAMA YÖNTEMİ:

Aşıların etkili olabilmesi için uygun şartlarda saklanmalarına dikkat edilmelidir. Tüm aşılar +2 ve +8 C de saklanmalıdır. Özellikle sıvı aşılar kesinlikle dondurulmamalıdır. Kas içine yapılan aşı uygulamasının süt çocuklarında, hatta 3 yaşına kadar uyluk yan yüzüne yapılmalıdır. Ağızdan yapılan çocuk felci aşılarında aşıdan önce ve sonra yemek yememe diye bir durum söz konusu değildir. Verem (BCG) aşısı ve kızamık aşısı cilt içine ve cilt altına uygulanır.

AŞI TİPLERİ

Kızamık Aşısı: Bu aşı ABD 'de 12. ayda, salgınların çok görüldüğü Türkiye gibi ülkelerde 9. ayda uygulanmaktadır. 4 - 6. yaşlarda 2. dozu tekrarlanır. Bu iki doz yaşam boyu kızamıktan korur. Aşının yan etkilerinden en önemlisi aşıdan 6 - 11. günden sonra çıkan yüksek ateş ve döküntüdür. (Mörbiliform) cilt altından uygulanır.

BCG (Verem) Aşısı: Sol omuza cilt içine 2 - 2,5 aylıkken uygulanmaktadır. Akciğer tüberkülozundan koruma oranı % 50, tüberkülozun ağır formları olan Tbc menenjit ve Milier tüberkülozdan koruma oranı % 80'dir.

3 aylıktan büyüklere PPD testi yapıldıktan sonra uygulanır. Uygulandıktan 2 - 6 hafta sonra aşı yerinde yara oluşur ve daha sonra bu bir nedbe bırakır. Aşı yerinde nedbe yoksa aşı tutmamış demektir. Bu aşı 7 yaşında tekrarlanır.

Poliomyelit (çocuk felci) aşısı:

3 dozda uygulanması % 100 bu hastalığı eradike eder. Ağızdan (canlı aşı-OPV) veya enjeksiyon şeklinde (inaktif aşı-İPV) uygulanır. Aşılar 2-4-6. aylarda uygulanır. 1,5 yaşında ve 6 yaşında rapeli (tekrarı) yapılır.

Difteri-Boğmaca-Tetanos aşıları: 2 - 4 ve 6. aylarda kas içine uygulanır. Karma aşı olarak da adlandırılır. En çok yan etkisi görülen aşıdır. Aşıdan sonra 2 gün süren yüksek ateş, huzursuzluk ve hatta havale görülebilir. Aşı yerinde ağrı ve şişlik hemen hemen her zaman görülmektedir. 1,5 yaşında ve 6 yaşında tekrarı yapılır.

Hepatit -B Aşısı: Türkiye'de Hepatit B taşıyıcılığı çok yüksek olduğu için doğar doğmaz yapılması ön görülen bir aşıdır. Kas içine uygulanır. Doğumdan 1 ay sonra 2. doz , 6 ay sonra 3. dozu uygulanır. Kişiyi yaşam boyu % 95 oranında Hepatit B 'den korur.

Haemophilus influenza tib B (Hib) Aşısı: Halk arasında menenjit aşısı diye bilinir. Hib bakterisi ilk 5 yaşta menenjit, septisemi ve pnömoni gibi hastalıklara yol açtığı için bu yaştaki çocuklara önerilmektedir. Hib aşısı ilk 12 ayda en az bir ay ara ile 3 doz uygulanır.4. doza gerek yoktur. Hiç aşılanmamış 1-5 yaş arasındaki çocuklara tek doz yeterlidir.

Kızamık - Kızamıkçık - Kabakulak (MMR): Doğumsal kızamıkçık ve kabakulağa karşı korunmada en önemli aşıdır. 15. ayda uygulanır. 6 - 7. yaşında tekrarlanır. En önemli yan etkisi boğazda şişlik ve eklem ağrılarıdır. Yumurta alerjisi olanlarda dikkatli uygulanır.

Su çiçeği Aşısı: Uzun süre Japonya'da uygulanan aşı ABD'de rutin aşı olarak 1995 yılında uygulanmaya başlanmıştır. 12 aylık çocuklarda tek doz olarak uygulanır. Toplumda su çiçeği geçirmemiş bireylere şu koşullarda uygulanır.

- 10 yaşından büyükler
- Sağlık personeli
- Kronik hastalığı olanlar
- Kronik cilt hastalığı olanlar
- Radyasyon uygulanan bireyler

Grip Aşısı (İnfluenza): Üzerinde en çok tartışılan aşıdır. Aşı her çocuğa rutin olarak uygulanmaz. İnfluenza Tip 2A ve 3 virüslerine karşı korur. 6 aydan küçüklere yapılmaz. 6 aydan büyük çocuklara şu şartlarda uygulanır.

- Astım hastalığı
- Kalp hastalığı
- HİV enfeksiyonu
- Bağışıklık sistemi zayıf hastalar
- Diabetes Mellitus ve kronik böbrek yetmezliği olan çocuklarda

AŞILARLA İLGİLİ MERAK EDİLEN SORULAR

1- 2 aşı aynı gün yapılabilir mi?
Kızamık aşısı hariç 3 - 4 aşı aynı gün uygulanabilir.

2 - 2 aşı aynı gün uygulanmamışsa ne kadar süre sonra uygulanır?
2 aşı arasında en az 30 gün süre olmalıdır.

3 - Ateşli hastalara aşı uygulanabilir mi?
Kişi ağır hasta olmadıkça kronik hastalığı (verem gibi) veya yumurtaya karşı ağır bir alerjisi olmadıkça herhangi bir sakıncası yoktur.

4- Aşıdan kaç saat sonra yemek yenebilir?
Hemen yemek yiyebilirsiniz. 2-3 saat sonra banyo yapılabilir.

Dr. Zeki Malgaz

1955 yılında Mardin'de doğdu. İlk ve orta öğrenimini Mardin Ebülula ilkokulu ve Mardin Lisesi'nde tamamladı. 1979 da Diyarbakır Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun oldu. Yaklaşık 10 yıl pratisyen hekim olarak çalıştıktan sonra 1992 de Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde çocuk sağlığı ve hastalıkları ihtisasına başladı. 1997 de çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı olarak ihtisasını tamamlayan Dr. Zeki Malgaz evli ve 3 çocuk babasıdır.