GELENEKLERİMİZ

>>> David Akgüç - Ümit Koç

Kilisede Bulunan
Sembolik Eşya ve İşaretler-2

Geçen sayımızda kiliseyi oluşturan yapısal bölümlere değinmiş ve kilisede bulunan eşya ve nesneleri tanımaya başlamıştık. Bu sayımızda kaldığımız yerden devam edip, kilisede bulunan eşya ve nesneleri tanıtmaya devam ediyoruz.

Tarvodho (Kaşık)

TARVODHO (KAŞIK): Koso içerisine konulup karıştırılan ekmek ve şarabın ruhani tarafından yenilmesine yardımcı olur. Aynı zamanda meleklerin, suçlarının bağışlanması için maşa ile sunaktan aldıkları ve Peygamber İşaya’nın ağzına koydukları ateş koruna benzetilmektedir.

ŞUŞEFTO (MENDİL): Kutsal gizleri örten bir örtüdür. Aynı zamanda Rab İsa Mesih’in mezar taşına ve O’nun bedeninin sarıldığı beze benzetilir. Ayinde ise koso ve sininin üzerine örtülür. Ayrıca “Kıddas (Fağro)” dağıtıldığı günlerde kıddasın yere düşmemesi için diyakoslar tarafından kıddasın altında tutulur.

Şuşefto (Mendil)

ESFUGO (SÜNGER): Ayin sonrasında koso ve sininin ruhani tarafından silinip temizlenmesi ve ayrıca ayin sırasında gerekli zamanlarda ruhaninin parmaklarını kurutmak için kullanılır. Diğer bir tanımla da Rab İsa Mesih’in oturduğu rahmet tahtının bir sembolüdür.

HAÇ (SLİBO): Genel anlam olarak Rab İsa Mesih’in günahlarımızın bağışlanması için gerildiği haçı sembolize eder. Ağaçtan, gümüşten ya da altından yapılan kutsal haç, ağaçtan olması halinde Rab İsa Mesih’in gerildiği haçı, gümüşten olması halinde peygamber-lerin sözlerine, altından olması halinde ise elçilerin sözlerine işaret eder.

Marvahto

MARVAHTO: Kutsal sunakta biri sağda biri solda olmak üzere iki adet marvahto bulunur. Anlam olarak kutsal ayin sırasında meleklerin üst sınıfı olan Sarufimlerin ayini taziz etmelerini ve aynı zamanda nöbette duruşlarını sembolize eder.

SESLE: Marvahaların üzerinde bulunan çıngıraklardır. Rab İsa Mesih’in ten ve kanının yani kutsal kurbanın coşkuyla karşılanmasını sembolize eder.

Manşabto

MANŞAPTHO (KADEHÇİK): Ayinde kullanılacak şarap ve suyun konulduğu küçük kadehlerdir

HUSOYO: Rab İsa Mesih’in bağışlama kürsüsünü sembolize eder. Gude bölümünde yer alan husoyo dua esnasında tek olarak bir ruhani ve diyakos tarafından okunur.

ANAFURA: Ayin icra kitabıdır. Kahinin ayin sırasında okuduğu duaların yazılı olduğu kitaptır. Anafura kitabı ilk olarak Rab İsa Mesih’in üvey kardeşi Mor Yakup tarafından yazılmıştır.

Perde (Setro)

RESİM VE TABLOLAR: Başta Meryem Ana olmak üzere Hıristiyanlık inancını en iyi şekilde yansıtan azizlerin, şehitlerin ve iz bırakan fedakar din adamlarının, fazilet dolu örnek ve temiz yaşamlarından esinlenmek üzere kullanılır.

PERDE (SETRO): Sunak (madıpho) ile hayklo arasında bulunur. Ayin esnasında belirli zamanlarda açılıp kapatılır. Göklerdeki ruhsal varlıkları yeryüzündeki insanlardan ayıran gök kubbesini ve gizliliğini sembolize eder.

Buhurdanlık (Firmo)

BUHURDANLIK (FİRMO): Genel anlamda kutsal bakire Meryem Ana’yı andırır. Buhurdanlığı ayrıntılarıyla anlatırsak, üstteki tutamacı tanrısallığa, küçük kubbesi ise gök kubbesine, yukarıdaki kubbeyi aşağıdaki ateşin bırakıldığı kısım ile bağlayan üç zincir de kutsal üçlüğe (Baba, Oğul ve Kutsal Ruh) işaret etmektedir. Bu zincirlere bağlı olan dokuz ufak çıngırak ise meleklerin dokuz sınıfını sembolize eder. Yukarıdaki kubbeyi, aşağıdaki kubbeye bağlayan ortadaki zincir ise gökten inerek tenleşen Rab İsa Mesih’e işaret etmektedir. Bu orta zincire bağlı olan üç küçük çıngırak ise gökten inerek tenleşen Rab İsa Mesih’in üçlük ile aynı kökenden olduğunun bir göstergesidir. Ateşin bırakıldığı kısma gelince; yanan kor ateş parçası Rab İsa Mesih’i karnında taşıyan ve bundan etkilenmeyip yanmayan bakire Meryem Ana’ya işaret etmektedir. Ateşin üzerine konulan buhur (besmo) ise kutsallığa, buhurun etrafa yaydığı güzel koku da Rab İsa Mesih’in tanrısal öğretileriyle günahın kötü kokusunu yok ettiğine işarettir. Firmoyu taşıyan kişinin kilise içinde attığı tur Rab İsa Mesih’in yeryüzündeki öğretişlerine ve tekrar göğe yükselmesinin bir işaretidir.

İNCİL KÜRSÜSÜ (GOĞULTO): Süryanice Goğulto yani İsa Mesih’in haça gerildiği yer olan Cilcile anlamına gelen bu sehpa Rab İsa Mesih’in kutsal makamına işaret etmektedir.

KANDİLLER VE MUMLAR: Melekleri, azizleri ve içimizde yanan manevi ışığı sembolize ederler.